Tadeusz Płużański, zważywszy na obecną sytuację w Rosji i powtarzania kłamstwa katyńskiego w państwie Putina, w kwietniu w Tygodnik Solidarność, ponowił pytanie „ czy nie lepiej zabrać z nieludzkiej ziemi szczątki zamordowanych polskich oficerów i pochować je w kraju?
Chodzi o realizację testamentu ofiar
Pytanie jak najbardziej zasadne, tym bardziej, że część rodzin katyńskich bynajmniej nie zaprzestała starań o powrót szczątków ich bliskich do kraju, czyli o realizację testamentu ofiar zbrodni katyńskiej.
Krystyna Krzyszkowiak, córka oficera Policji Państwowej zamordowanego w Twerze, ukrytego w Miednoje w składowisku zwłok ofiar z obozu w Ostaszkowie, w książce „Poszukiwania” (Warszawa 2016), pisze:
Nikt z zamordowanych 22 tysięcy Polaków nie wychodził na wojnę nie przekazawszy ustnie swoich oczekiwań związanych ze śmiercią. Nikt też znając prawo wojenne, nie wyobrażał sobie, że nie zostanie pochowany w Ojczyźnie, co gwarantuje to prawo.
Mając to na uwadze, część rodzin katyńskich występuje z roszczeniami obywatelskimi o doprowadzenie przez Władze Rzeczypospolitej do sprowadzenia szczątków zbrodni katyńskiej z Katynia, Miednoje i Charkowa do ojczyzny.W folderze wydanym na okoliczność konferencji „Katyń w myślach i w sercu” , która miała miejsce 16 maja w Muzeum Katyńskim w Warszawie, czytamy:
Rodziny Ofiar, sukcesorzy prawni zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze z obozów Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa, na których dokonano zbrodni wojennej na stalinowski rozkaz z 5 marca 1940 roku, działając w oparciu o przysługujące i niezbywalne prawo pochowania zwłok – wraz z prawem do ekshumacji oraz prawnym obowiązkiem do sprawowania kultu zmarłych – osób najbliższych, dążą do prawnego, rodzinnego i chrześcijańskiego zakończenia faktu tej zbrodni.Jednocześnie rodziny Ofiar informują o bulwersujących faktach, o których na ogół Polacy nie wiedzą:
Prowadzone przez Polskę prace archeologiczne doprowadziły, w myśl obcego kulturowo i religijnie nakazu, do pozostawienia szczątków w miejscu zbrodni. Zostały one wydobyte w sposób przeczący światowym zasadom prac archeologicznych, włożone do „śmieciowych” worów bez jakichkolwiek zabezpieczeń, a następnie ponownie wrzucone do dołów śmierci z 1940 roku, tak w Charkowie, jak i w Miednoje.A zatem dokonano chwilowej ekshumacji szczątków z dołów śmierci, a następnie z powrotem tam je zdeponowano w workach na śmieci.
Te rodziny stanowczo argumentują:
Żadne eksponaty w Muzeum Katyńskim, malutkie pomniczki rozsiane po miasteczkach czy napisane na ten temat książki, nie załatwiają najistotniejszej sprawy – pogrzebania doczesnych szczątków. Taki właśnie nakaz wiary, który nie został dotąd zrealizowany, ciąży i spoczywa na Rzeczypospolitej.Oraz:
Są dowody zbrodni, są Porozumienia, Umowy i Konwencje, czas na ekshumację i sprowadzenie szczątków zwłok Ofiar zbrodni katyńskiej z Katynia, Miednoje i Charkowa w celu pochowanych w ziemi ojczystej.
Artykuł 4 Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o grobach i miejscach pamięci ofiar wojen i represji, sporządzonej w Krakowie dnia 22 lutego 1994 r. mówi:
Ekshumacja szczątków zwłok żołnierzy i osób cywilnych w celu identyfikacji pochowanych lub przekazania ich do pochowania w ojczyźnie będzie prowadzona wyłącznie na prośbę zainteresowanej Strony i za zgodą Strony, na której terytorium państwowym one spoczywają.A zatem brano pod uwagę możliwość pochowania zwłok ofiar katyńskich w ojczyźnie po ekshumacji, a nie pozostawienie ich na miejscu zbrodni, na nieludzkiej ziemi. W 1996 roku powstał nawet projekt utworzenia w dolnym kościele Świętego Krzyża w Warszawie Narodowego Sanktuarium Katyńskiego, z uznaniem pobłogosławiony przez Ojca Świętego Jana Pawła II ... trzeba żywić nadzieję, że Sanktuarium Katyńskie, jako miejsce modlitewnej zadumy i niegasnącej pamięci o tych bolesnych dniach, stanie się ośrodkiem kształtowania sumień w oparciu o świadectwo wierności, jakie dali pomordowani synowie Narodu polskiego…
Następnie w 2011 roku Metropolita Warszawski ks. Kazimierz Kardynał Nycz ustanowił w dolnej Bazylice Świętego Krzyża na Trakcie Królewskim Sanktuarium Katyńskie w Warszawie.
W wyniku umów z władzami rosyjskimi i ukraińskimi doszło do budowy polskich cmentarzy wojennych w Charkowie – Piatichatkach, Katyniu, Miednoje [2000] i Kijowie-Bykowni [2012], jako miejsc pochówku polskich jeńców wojennych rozstrzelanych wiosną 1940 roku przez NKWD. Ale do dziś nie zlokalizowano miejsca pochówku prawie 4 tysięcy ofiar i z tzw. „listy białoruskiej”.
Witomiła Wołk-Jezierska, córka zamordowanego w Katyniu por. art. Wincentego Wołka, oficera 10 Pułku Artylerii Ciężkiej w Pikulicach – Przemyślu, uważa, że „Tam nie ma grobów, są doły śmierci. Pamiętając o historii, nie mamy żadnych gwarancji, że cmentarze w Rosji i na Ukrainie nie zostaną w przyszłości zniszczone, albo zlikwidowane.”
Jest ona artystą plastykiem, twórcą projektu sztandaru Warszawskiej Rodziny Katyńskiej, była jedną z 13 krewnych Ofiar Katyńskich wnoszących Skargę katyńską do Trybunału w Strasburgu. Należy do coraz większej grupy krewnych ofiar zabiegających o sprowadzenie doczesnych szczątków Ofiar Zbrodni Katyńskiej do Ojczyzny, argumentując:
Cmentarz w Polsce położy kres zamiarowi Stalina, aby zatrzeć historię zamordowanych ludzi. Tylko w kraju mogą liczyć na godny pochówek. Na Wschodzie powinny zostać jedynie symboliczne miejsca pamięci.Krzysztof Tomaszewski, wnuk Szymona Tomaszewskiego, oficera policji zamordowanego w Twerze [obecnie w dołach śmierci w Miednoje] na konferencji w muzeum katyńskich zaprezentował Listę udokumentowaną w latach 1994-2005 oryginałami podpisów osób zabiegających o sprowadzenie doczesnych szczątków ofiar zbrodni Katyńskiej na cmentarz w Ojczyźnie liczącą 1017 podpisów
Na sprowadzenie szczątków Ofiar Zbrodni Katyńskiej do Polski czeka więc niemałe grono krewnych.
Rozdarcie Rodzin Katyńskich
W przemówieniu Prezes Zarządu Federacji Rodzin Katyńskich Izabelli Sariusz-Skąpskiej w Kijowie-Bykowni 22 października 2017, znalazły się słowa zdumiewające i wręcz obraźliwe dla takich działań:
Niestety, odlane w żeliwie i wykute w kamieniu słowa z katyńskich nekropolii muszą bronić tych miejsc także przed słowami głupoty i bezmyślności. Odradza się podła idea, aby Polskie Cmentarze Wojenne, gdzie spoczęły Ofiary Zbrodni Katyńskiej zniszczyć, a to, co jeszcze zostało w ziemi, przenieść do kraju. Tutaj, w Bykowni, w imieniu rodzin zebranych w ogólnopolskiej Federacji Rodzin Katyńskich, mam obowiązek powiedzieć z całą mocą: nigdy nie dopuścimy do zacierania śladów zbrodni!A w liście otwartym z dnia 10 maja 2016 Federacji Rodzin Katyńskich, czytamy nie mniej zdumiewającą argumentację:
Udzielanie jakiejkolwiek instytucji prawa do ekshumowania grobów naszych Bliskich oznaczałoby możliwość ponownego zbezczeszczenia Ich szczątków, jakiego wcześniej dokonywali sowieccy barbarzyńcy. Demagogiczny apel o „przenoszenie” do Polski katyńskich nekropolii to zarazem wezwanie do niszczenia dowodów Zbrodni Katyńskiej tam, na miejscu. Dzięki temu po latach niechętni prawdzie pseudonaukowcy uzyskaliby argument, że ten bezprecedensowy mord na polskich jeńcach wojny 1939 nigdy się nie wydarzył!Widać rozdarcie Rodzin Katyńskich i ostry spór odnośnie dalszych losów szczątków Ofiar Katyńskich.
Władze Państwa Polskiego stoją w tym sporze raczej po stronie Federacji Rodzin Katyńskich i nigdy nie występowały do władz Rosji, czy Ukrainy o sprowadzenie szczątków ofiar katyńskich, choć możliwość takiego rozwiązania zakładały umowy 1994 r.
Jedynie Jarosław Kaczyński w relacjach z rodzinami katyńskimi wyraził zdanie, że ofiary zbrodni katyńskiej winny spocząć na Polskiej ziemi, aby ich groby nie były przedmiotem politycznych gier Rosji.
Żołnierze Wyklęci – tak, Ofiary Katyńskie – nie ?
W ostatnich latach ekipy IPN pod kierunkiem prof. Szwagrzyka przeszukują miejsca zbrodni komunistycznych na żołnierzach podziemia niepodległościowego.
Prof. Szwagrzyk zapowiada, że nie spocznie dopóki wszystkie szczątki Żołnierzy Wyklętych nie zostaną wydobyte i pochowane po chrześcijańsku w grobach, a nie bezczeszczone w „dołach niepamięci”.
Co pewien czas dokonuje się pochówku zidentyfikowanych szczątków, czy to w Panteonie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach [jeszcze nie ukończonym] , czy w innych grobach, na innych cmentarzach. Wola rodzin jest decydująca, Np. szczątki majora Zygmunta Szendzielarza odnalezione na Łączce spoczęły nie w Panteonie. lecz w w grobie rodzinnym.
W Krakowie czekają na chrześcijański pochówek ekshumowane na cmentarzu Rakowickim (ul. Prandoty) szczątki ks. Władysława Gurgacza, zamordowanego w więzieniu na Montelupich.
Nie pojawiają się argumentów, że ekshumacja szczątków, wydobywanie ich z dołów, gdzie miały pozostawać w niepamięci, prowadzi do zacierania dowodów zbrodni komunistycznych i ponownego bezczeszczenia pomordowanych.
Na miejscach zbrodni odsłania się tablice pamięci, ale szczątki grzebie się po chrześcijańsku w grobach, a nie pozostawia w dołach, tam gdzie zamordowani byli wrzucani.
Identyfikacja wszystkich szczątków Żołnierzy Wyklętych nie jest możliwa, ale jednak nie wysuwa się takich argumentów jak w przypadku Ofiar Katyńskich, że skoro jednoznaczna identyfikacja osób w mogiłach zbiorowych jest bardzo trudna i nie wszyscy zostaną zidentyfikowani, to ich ekshumacja i sprowadzenie do Polski jest niemożliwe.
Widać jawną sprzeczność oficjalnego postępowania i argumentacji wobec szczątków Żołnierzy Wyklętych i Ofiar Katyńskich. Co więcej szczątki Żołnierzy Wyklętych przed ekshumacją na ogół spoczywają w ojczyźnie, a szczątki Katyńskie na nieludzkiej ziemi.
Cywilizacyjne dylematy
Trzeba przypomnieć, że po katastrofie smoleńskiej też były pomysły pochowania szczątków ofiar w jednej zbiorowej mogile i to na miejscu katastrofy, jednak takiego pomysłu nie zrealizowano. Ekshumacja szczątków ofiar katastrofy, przeciwko której też były głosy protestów [ m. in. przewodniczącej Federacji Rodzin Katyńskich] przyniosła wiele dowodów profanacji szczątków przez stronę rosyjską.
Poprzez sprowadzenie szczątków ofiar katastrofy i ich pochowanie w grobach, nie zlikwidowano dowodów katastrofy, tak jak sprowadzenie szczątków samolotu też by takiego dowodu nie zlikwidowało, wręcz przeciwnie. Jego zbadanie na miejscu w Polsce dawałoby większe szanse na wyjaśnienie przyczyn katastrofy, gdy pozostawianie wraku na miejscu katastrofy takiej możliwości nie daje, a dowody są niszczone.
Jasne, że ew. powrót szczątków Ofiar Katyńskich to trudne przedsięwzięcie, ale jest możliwe. Zasłanianie się brakiem zgody strony rosyjskiej jest nieuzasadnione, gdyż strona Polska o takie przeniesienie w ogóle nie wystąpiła, choć umowa na to zezwala!
Sprowadzenie szczątków katyńskich nie stanowiłoby ich profanacji, lecz spełnienie chrześcijańskiego obowiązku pochowania w grobach, zgodnie z wolą niemałej części rodzin katyńskich, które nie powinny być wyszydzane, wyśmiewane przez innych członków rodzin katyńskich – zwolenników ich pozostawienia, tam gdzie zostały wrzucone do dołów i profanowane, także wiele lat po zbrodni, właśnie dla zatarcia śladów zbrodni. Niestety profanacje miały miejsce także podczas prowadzenia prac archeologicznych przez stronę polską.
Wśród Rodzin Katyńskich trwa walka o ofiary zbrodni katyńskiej i to w sytuacji, kiedy to strona rosyjska jest tą, która gra politycznie do dnia dzisiejszego zbrodnią katyńską i nie daje gwarancji, że cmentarze w przyszłości nie zostaną sprofanowane czy wręcz zniszczone .
Sprawa powrotu Ofiar Zbrodni Katyńskiej wymaga merytorycznej dyskusji, a nie obrzucania licznych rodzin katyńskich zarzutami o niecne zamiary niszczenia dowodów zbrodni.
Polska jest krajem, jak się podkreśla, cywilizacji łacińskiej gdzie szczątki zmarłych traktuje się inaczej niż w krajach cywilizacji turańskiej. Niestety żyjemy w czasach wskazujących na upadek naszej cywilizacji, czego sytuacja wokół Ofiar Zbrodni Katyńskiej może być jednym z dowodów.
[dokumentacja materiałów z konferencji w Muzeum Katyńskim znajduje się pod adresem https://jwfotowideo.wordpress.com/2019/05/21/katyn-w-myslach-i-w-sercu/]
Tekst opublikowany w Kurierze WNET, czerwiec 2019 r.
Appendix:
Lista udokumentowana w latach 1994-2005 oryginałami podpisów Osób zabiegających o sprowadzenie doczesnych szczątków ofiar zbrodni katyńskiej na cmentarz w Ojczyźnie:
Adamczewski Wojciech • Adamczyk Ryszard • Adamiak Janina • Adamski Józef • Albui Grażyna • Aleksandrowicz Elżbieta • Aleksandrowicz Maria • Anders R. Irena • Andrzejewska Lidia • Angelina Maria • Anto Maria • Anton Maja • Antosiewicz Marian • Antuch M. • Araszewska Barbara • Arska Krystyna • Ath Przemysław • Balińska Marta • Banaszak Teresa • Banaszek Halina • Banaszewski Igor • Baranowicz Zofia • Barcicka Janina • Barczuk Barbara • Baryga Anna • Baryła Grzegorz • Bazylewska Halina • Bąk Bogdan • Bąk Janina • Bąk Krystyna • Bednarkiewicz Maciej • Benbenek Maria • Benkiewicz Robert • Bernacki Zygmunt • Bernadzka Wiesława • Białowiejska T. • Biczak Ludwik • Biczak Marianna • Biedrzycki Janusz • Bieki Czesław • Bieńczak Hipolit • Biernacka Zofia • Biernacki Józef • Biesu rek Zofia • Blacharz Bogumiła • Blicharska Maria • Blicharska Urszula • Blicharski Andrzej • Bobrowicz Jerzy • Bochniewicz Aniela • Boczek • Bogdanowska Katarzyna • Boguszewski Zbigniew • Bojarski Wacław • Bolesta Henryk • Bolkowska Oleksiuk Katarzyna • Boratyńska Dorota • Borkiewicz Zofia • Boryga Anna • Borzym Barbara • Bożek Kazimierz • Bóte Barbara • Brańka Teresa • Braun Celina • Brodecki Stanisław • Brożek Jan • Brulińska Sabina • Brusikiewicz-Koper Danuta • Brzostkowska Teresa • Bucholc Julia • Buczyńska Krystyna • Budzisz Krzyżanowska Teresa • Budzyńska Krystyna • Budzyński Wiesław • Burnatowicz Wojciech • Cedar Dale • Cedrońska Dominika • Cedrońska Dorota • Cedrońska Glinka Karolina • Cedroński Michał • Chawłowski Zenon • Chełkowska K. • Chełkowska Maria • Chełkowski A. • Chmielewska Urszula • Chmielewski Dariusz • Chońska Elżbieta • Chotkowska K. • Chrostowska Beata • Chrostowska Danuta • Chrostowska Irena • Chrostowski Tadeusz • Chrząszcz Maria • Chudola Sylwester • Cichy Alicja • Cichy Wiesław • Cierniak Morgensztern Krystyna • Cieśla Danuta • Cieśla Jadwiga • Cieśla Joanna • Cieśla Leszek • Cieśla Maria • Ciok Barbara • Cudna Agnieszka • Cupryjak Wacław • Cuśla Joanna • Cybulski Stanisław • Czajka Grażyna • Czarnecka Helena • Czarnecka J.D. • Czarska Lidia • Czarska Sosińska Beata • Czarska Toczowicz Monika • Czarski Janusz • Czeranowski Feliks • Czerwińska Barbara • Czetwertyńska Ewa • Dalba Leszek • Dale Cedar • Daniewska Magda • Daniewska Stefania • Danisiewicz Maria • Danowska Edyta • Danowska Wiesława • Danowski Józef • Danowski Krzysztof • Dąbkowska Jadwiga • Dąbrowska Jolanta • Dembińska Wiesława • Dembiński Janusz • Dembowska Bogna • Deresz Paweł • Derkacz Urszula • Diatłowicka Maria • Diduszko Stanisław • Dmochowska Cynthia • Domagała Jadwiga • Domagańcz Barbara • Domanowski Ryszard • Domaszewicz Lechomir • Domurat Janusz • Domurat Lucyna • Doroszkiewicz Czesław • Doroszkiewicz Małgorzata • Dowgiałło Regina • Dropiewicz Krystyna • Drozdek Zdzisław • Drozdek Zofia • Dudata Inga • Dudzińska Barbara • Duralewicz Piotr • Dworzańska Bożena • Dymowski Jerzy • Dyner Eugenia • Dzierzpawski Sergiusz • Dziewiakowska Maria • Eichelberger Wojciech • Erchard Gustaw • Erchard Irena • Erchard Lucyna • Erchard Wojciech • Fernandez Teodozja • Fetter Józefa • Figlant Krystyna • Fijałkowska Krystyna • Fijałkowski Henryk • Fitas Leokadia • Frankowska Eugenia • Frankowski Kazimierz • Freluk Janina • Frenszkowska Elżbieta • Fuks E. • Gagucka Bożena • Gaj Stanisław • Gajdamowicz B. • Gajdamowicz Mariusz • Gajdamowicz Mariusz • Galas Janina • Galas Stefan • Garstecka Kulka Julia • Gawkowska Krystyna • Gawkowski Rajmund • Gawlik Irena • Gawor Rajmund • Gawrońska Kubisiak Zofia • Gąsior Ireneusz • Giero Lubowicka Helena • Gierszewska Magdalena • Gierwat Elżbieta • Glinka Marcin • Glinka Zofia • Głodzicki Wiesław • Głogowska M.M. • Gogolewska Małgorzata • Gogolewska Teresa • Gogolewski B. • Gojdacki Artur • Gołąb Jan • Gostkowska Ewa • Góral Jolanta • Górnikiewicz Jolanta • Górska Irena • Górska Teresa • Górski Henryk • Górski Jacek • Grabczewska Jadwiga • Grabowiecka Janina • Grabowska Janina • Grabowski Stanisław • Graffitein Izabella • Grenach Jacek • Grocholska Zanussi Elżbieta • Grodzicki Wiesława • Gromer Halina • Gromer Jerzy • Grop Zbigniew • Gryzą Stanisław • Grzebała Agnieszka • Grzybowska Elżbieta • Guralewicz Piotr • Guttakowska Błażewicz Janina • Guzińska Blanka • Hajnysz Zbigniew • Halfaere Maryla • Haluta M. • Hanake T. • Hartwig Julia • Heidelberger Nathalie • Heluchager Małgorzata • Heninger Felicjen • Heninger Alice • Heninger Estelle • Heninger Łukasz • Heninger Margot • Heninger Piotr • Heninger Sarah • Heninger Tomas • Hildebrandt Zbigniew • Hiller Maria • Hryniewiecki Maksymilian • Huczyński Antoni • Hylik Marcin • Iwanicka Krystyna • Izdebska Aleksandra • Jacińska Ryszarda • Jackiewicz Beata • Jacyna Norkiewicz Krystyna • Jacyna Rafał • Jadwintowska Bronisława • Jalis Ewa • Jangowicz Michał • Janiszowska J. • Jankowska Halina • Jankowski Henryk • Janowiec Jerzy Roman • Janowska Zabłocka Alina • Janus Ewa • Janusik T. • Jarka Helena • Jarlińska Maria • Jaroszewicz Edward • Jaroszewicz Janina • Jaroszewicz Józef • Jaskułowska Małgorzata • Jaworek Teresa • Jaworski Andrzej • Jedynak Tadeusz • Jeliński Marek • Jezierska Justyna Ojcumiła • Jezierski Andrzej • Juga Marcin • Juralewicz Janina • Juralewicz Wiesław Tadeusz • Juralewicz Zbigniew • Jurenda Zofia • Jurliński Jacek • Kaczmarek Aleksander • Kaczmarek Edyta • Kaczmarek Seweryn • Kaczmarek Teresa • Kaczorowski Jan • Kajdas Kazimierz • Kalbarczyk Elżbieta • Kaliński Arkadiusz • Kalnicka Gabriela • Kalniewicz Lech • Kamieniecka D. • Kamieniecka Z. • Kamieńska T. • Kamińska K. • Kamiński Aleksander • Kamiński Antoni • Kamiński D.T. • Kamiński Franciszek • Kancelarczyk Elżbieta • Kania Barbara • Kania Urszula • Kania Zdzisław • Kapusta Stanisław • Karaszewska Barbara • Karaszewski Bogumił • Karkusiński Mirosław • Karłowicz Wacław ks. • Karwowski Bernard • Karwowski Jerzy • Kasprowicz Anna • Kasprowicz Stanisław • Kawczyński Zygmunt • Kazimierek Seweryn • Kazimierski Józef • Kądzioła Anna • Kędzierska Gabriela • Kędzierska Maria • Kiedrowski Witold ks. • Kiełbowicz Barbara • Kiełbowicz Jan • Kiełbowicz Janusz • Kiełbowicz Mateusz • Kiełbowicz Zofia • Kierzkowski Maciej • Kieżel Henryk • Kiljańska Urszula • Kinczyk Krystyna • Kindler Joanna • Kisiel Czesław • Kisielewski Tadeusz • Klamer-Śniadowska Magdalena • Klee Jolanta • Kleintz Danuta • Klekotko Wiesława • Klimczak Gabriela • Klimkiewicz Zofia • Kluska Elżbieta • Kłosowska Wiesława • Kmita Czesława • Kobordo Tadeusz • Kociłowicz Teresa • Kokornalczyk Maria • Kokutnicki Wojciech • Kolentarz Alicja • Kołaczkowska Maria • Kołaczkowski Tadeusz • Kołakowska Irena • Kołakowska Maria • Kołakowska Regina • Kołakowska Zofia • Kołakowski Andrzej • Kołakowski H. • Kołakowski Jan • Kołakowski Mieczysław • Kołodziejski T. • Komorowska Maja • Komorowska Monika • Komorzycka Ewa • Kondracka Eleonora • Kondracka Urszula • Kondracki Andrzej • Kondracki Sławomir • Konopka Eugeniusz • Konopka Paweł • Konopka Tadeusz • Konopko Bogumiła • Konopko Wiesława • Kopczyńska Hanna • Kopczyński Tadeusz • Korzeniowska Wanda • Kosińska Mirosława • Kosysz Zdzisław • Kotenfer Alicja • Kowalczyk Marianna • Kowalewska Krystyna • Kowalewski Krzysztof • Kowalewski Zbigniew • Kowalska Anna • Kowalska Wiesława • Kowalski Gerard • Kozłowska Anna • Kozłowska J. • Kozłowska Zofia • Kozłowski Bogdan • Kozłowski Jan • Kozłowski Wiktor • Krajewska Ewa • Krasiczyńska Maria • Krasiczyński Waldemar • Krasiński Janusz • Krasowski Marek • Krassowska Elżbieta • Krassowska Klee Agnieszka • Krassowski Andrzej • Krassowski Paweł • Kraszeski Zbigniew • Kraszkowska Aleksandra • Kraus Beata • Kreft Danuta • Kreft Henryk • Król Teresa • Kruczyk Krystyna • Kruk Anna • Kruk Maria • Kruk Zygmunt • Kruszewska Agnieszka • Krynicka Anna • Krzyczkowska Katarzyna • Krzyszkowiak J. • Krzyszkowiak Krystyna • Krzyszkowiak Zdzisław • Książek Zygmunt „Kniaź” • Kubiak Marta • Kubiak Piotr • Kubiak Władysław • Kubisiak Lech • Kubisiak P. • Kucharska Małgorzata • Kucówna Zofia • Kudlicki Łukasz • Kulczycki Bruno • Kulka Grzegorz • Kulka Helena • Kułakowska-Brobec Renata • Kunita Czesława • Kur Grzegorz • Kur Sława • Kurczyk Krystyna • Kurylewicz Andrzej • Kuszelewska Zofia • Kuszelewski Andrzej • Kuszyńska Anna • Kużnicka Teresa • Kwiatkowska Anna • Kwiatkowska Dorota • Kwiatkowska Zofia • Kwiatkowski Krzysztof • Kwintowska Bronisława • Lada Wojciech • Ladeczkowska Iwona • Ladeczkowski Grzegorz • Lalicka Wanda • Latoś Henryk • Latoś Krystyna • Lekmann Krystyna • Lenkiewicz Barbara • Lenkiewicz Edward • Lenkiewicz Tomasz • Leszczyńska Halina • Lewicka Monika • Lewicki Jakub • Lewicki Ryszard • Lewicki Stanisław • Lichnowska Zofia • Lieta Barbara • Liperski O. • Lipska Aleksandra • Lipska Hanna • Lipska Maria • Lipski Jerzy • Lipski Zygmunt • Lityński Sławomir • Lupniecki Zdzisław • Łodzińska Barbara • Łodzińska Janina • Łodziński Hubert • Łodziński J. • Łodziński Jacek • Łodziński Piotr • Łodziński Tadeusz • Łokuciewska Zdanowicz Danuta • Łopatkowicz Krystyna • Łopatto Janusz • Łubowicz Agnieszka • Łucewicz Janina • Łukaszewicz Iwona • Łukaszewicz Leonard • Łukaszewicz Maria • Łukaszewicz Wojciech • Łuta Barbara • Madejska Elżbieta • Madejska Eugenia • Madejska Małgorzata • Majcher Barbara • Majewska Bożena • Majewska Jadwiga • Majewski Mariusz • Majewski Waldemar • Majewski Zdzisław • Majhofer Waldemar • Malesa Anna • Malesa Marek • Maleso Bożena • Malewicz Jerzy Karol • Malewicz Piotr • Malicka Anna • Malinakova Nosal Lada • Malinowski Marek • Malinowski Stanisław • Malinowski Wiesław • Markowski Jerzy • Markwart Marek • Matusiak Stanisław • Matysik Barbara • Mazur Anna • Mazur Janina • Melak Andrzej • Melak Arkadiusz • Melak Stefan • Miałan Lidia • Miałasz Marcin • Miazga Józef • Miazga Stanisława • Micał Julian • Micał Regina • Michalak Stanisław • Michalczyk Bogumiła • Michalski Zenon Janusz • Miczyński W. R. • Miedziankowski Ignacy • Mierzejewska Teresa • Mieszczankowska Krystyna • Mieszczankowska Nowicka Hanna • Mikołajczyk Ewa • Milewska Celina • Milewska Danuta • Milewska Małgorzata • Milewska Marianna • Milewska Teodozja • Milewska Wiesława • Milewski Hygin • Milewski Leszek • Milewski Waldemar • Milewski Włodzimierz • Milewski Zygmunt • Miłaszewski Sławomir • Mirzyński W. R. • Młudzik Mieczysław • Moch Jan • Molak Krystyna • Molesa Marek • Molga Stefania • Molska Anna • Monastari Sylwia • Monczulewicz Tadeusz • Morawska Danuta • Morawska Joanna • Morawska Marta • Morawski Leszek • Morawski Ludwik • Morawski Tomasz • Morawski Zbigniew • Morgensztern Janusz • Moszer Elżbieta • Moszow Maria • Motylewski J. • Mówiński Mirosław • Mroczkowska Alicja • Mroczkowski Wiesław • Mroczyński Leszek • Mularczyk Andrzej • Mulinowska Krystyna • Myszka Anna • Myślicka Stefania • Najda Elżbieta • Najda Krzysztof • Najda Wiesława • Najda Witold • Nakowiecznik Wojciech • Narkiewicz Olga • Narożniak Teresa • Nawrocka Maria • Naziębło Edyta Małgorzata • Naziębło H. • Naziębło K. • Nestarowicz Marcin • Nestarowicz Stefan • Nestarowicz Włodzimierz • Neuman Apolonia • Nieborek Regina • Niedźwiecki Ignacy • Niedźwiecki Jerzy • Niemojewska Wanda • Niepaniak Irena • Niesiołowski Stefan Konstanty • Niewiadomska K. • Niklewska Maria • Nita Antoni • Nita Teresa • Nitecka Krystyna • Nitecki Marian • Nodi Dominika • Nojak Maria • Nokenk Siocha Halina • Norkiewicz Olga • Nosal Marian • Ogródek Barbara • Okienkowa Krystyna • Okła Krystyna • Okunko Jerzy • Olawshy Rita • Olbrysz Ewa • Olbrysz Zbysław • Olbysz Waldemar • Olcha Danuta • Oleksiak Małgorzata • Olichocki Stanisław • Olszewska Zofia • Olszyna Danuta • Orsik Janusz • Orsini Dale Julia • Osiecka Ewa • Osowski Jan • Ostas Maria • Pachowska Barbara • Pachowski Jan • Pająk Maria • Pałaszyńska Janina • Pantoła Michał • Pantoła Wojciech • Pantoła Zofia • Parafiańczyk Anna • Pavena Elina • Pawelec Jerzy • Pawłowicz Anna • Pawłowicz Wanda • Pawłowski Albin • Pawłowski Tomasz • Pekota Bronisław • Pella Urszula • Pelunkiewicz Piotr • Penderecki Krzysztof • Peszko Ilona • Peszko Irena • Peszko Maja • Petrycka Grażyna • Pędzikiewicz Joanna • Pęszko Luiza • Pęszko Sławomir • Piasecka Hanna • Piasecka Jadwiga • Piątkowski Wiesław • Piechocka Alicja • Piestrzeniewicz Agnieszka • Piestrzeniewicz Hanna • Piestrzeniewicz Zdzisław • Pietrzycki Tadeusz • Piotrowska Jolanta • Piotrowska Teresa • Piotrowski Bogdan • Piotrowski Zbyszko • Płomińska Sylwia • Pniewski Kazimierz • Polara Krzysztof • Polkowicz Andrzej • Pomorska Zofia • Pomorski J. • Pomorski Janusz • Poniut Adam • Porucznik Anna • Porucznik Joanna • Porzecińska Hanna • Pretzel Danuta • Pretzel Joanna • Proczyk Stefania • Prokop Krystyna • Prokopowicz Irmina • Prokopowicz Katarzyna • Prokopowicz Lipnicka Helena • Pruski Andrzej • Przekopowicz Katarzyna • Ptaszyńska Anna • Pustota Mirosław • Putowska J. • Putowski T. • Pyza Kazimierz • Racławska Anna • Raczyński Kazimierz • Radziwinowicz E. • Radziwinowicz Zbigniew • Rajce Jerzy • Rakla Zdzisław • Rakowska Alicja • Rakowska Cecylia • Rakowski Radosław • Raksimowicz Helena • Raniszewski Jerzy • Raniszewski Jurek • Rażak Kazimierz • Rek Maria • Repińska K. • Rękawek Jerzy • Riomecka Anna • Riwerska Barbara • Riwerska Ewa • Riwerski Włodzimierz • Rodowicz Agnieszka • Rodowicz Anna • Rodowicz Antoni • Rodowicz Barbara • Rodowicz Dominik • Rodowicz Dorota Joanna • Rodowicz Franciszek • Rodowicz Jakub • Rodowicz Jan • Rodowicz Jan Daniel • Rodowicz Janek • Rodowicz Julia • Rodowicz Katarzyna • Rodowicz Krystyna • Rodowicz Leonarda • Rodowicz Maciej • Rodowicz Maciek • Rodowicz Małgorzata • Rodowicz Maria • Rodowicz Marysia • Rodowicz Mateusz • Rodowicz Mateuszek • Rodowicz Nawena • Rodowicz Orsini Anna • Rodowicz Piotr • Rodowicz Ptaszyńska Iza • Rodowicz Sala Helena • Rodowicz Soroka Katarzyna • Rodowicz Stanisław Ignacy • Rodowicz Tomasz • Rodowicz Urszula • Rodowicz Wanda • Rodowicz Weronika • Rodowicz Władysław • Rodowicz Wojciech • Rodowicz Zofia • Rokicka Agnieszka • Roksimowicz Helena • Romanowski Krzysztof • Romańczuk Alina • Różewicz C. • Rudzis Barbara • Rulski Stefan • Rumaniak C. • Ruszczyński Apard • Ruszpel Jadwiga • Ruszpel Maria • Ruszpel Przemysław • Rutkiewicz Regina • Rutkowska Anna • Rutkowska Ludmiła • Rutkowski Dariusz • Rymsza Stefania • Rzemt Ewa • Rzepińska K. • Rzepińska Małgorzata • Rzucidło Lubomira • Sajena Mazllum • Saks Małgorzata • Sala Józef • Sala Marek • Salis Ewa • Samulewicz Krystyna • Sankowska Stefania • Santularia Elżbieta • Santularia Fernandez Natalia • Santularia Miguel • Sapała Małgorzata • Sarosiek Mieczysław • Schoier Doritta • Sedlaczek Lech • Sejdel Surka Irena • Sidorowicz Ireneusz • Sienkiewicz Konrad • Skarżyńska Teresa • Skonieczny Marek • Skopińska Agnieszka • Skrobut Ewa • Skrobut Kazimierz • Skubis Ewa • Sławiar Stanisław • Sławińska Justyna • Smolińska Barbara • Smolińska G. • Smoliński Michał • Smuk Ewa • Smuk Jadwiga • Smuk Krzysztof • Smuk Maciej • Smuk Mieczysław • Smuk Wojciech • Snarska Irena • Sobkiewicz Wiesław • Sobkiewicz Zofia • Sobolewska Irena • Sobotko Andrzej • Sobótko Józefa • Sochacka Janina • Soczewka Anna • Sokalski Zygmunt • Sokół Arkadiusz • Sokół Halina • Soliman Magdalena • Somsel Henryk • Sosińska Mirosława • Spotkar F. • Stachyra Danuta • Staręga Piasek Joanna • Starnawska Halina • Starostecka Danuta • Starszewska Krystyna • Staszków Halina • Stawiar Stanisław • Stec Janina • Stefaniak Irena • Stelmaszcyk Zbigniew • Stelmaszczyk-Kupińska Wiesława • Stoch Hanna • Stoch Wiesław • Stocki Jerzy • Strusińska Wiesława • Strzałkowski Jerzy • Strzemieczny Robert • Strzesińska Wiesława • Stypińska Agata • Stypińska Diana • Stypińska Maria • Stypiński Jarosław • Stypiński Piotr • Stypułkowska T. • Sulkowska Grażyna • Sułkowska-Kraczkiewicz Danuta • Sworek Regina • Szalsz Irena • Szancer Julian • Szaruga Leszek • Szaszewska Joanna • Szaszewska Małgorzata • Szaszewska Martyna • Szaszewski Maciej • Szczepanik Ryszard • Szczepański E. • Szczepański H. • Szczepański Zenon • Szczepińska Halina • Szeliga Maria • Szender Dorota • Szenkiewicz Konrad • Szewczyk Barbara • Szewczyk Jerzy • Szopińska Halina • Szostak Zofia • Szostodowicz Monika • Szpryngwald Arkadiusz • Sztreker Anna • Szydłowski Krzysztof • Szymańska Ewa • Szymańska Hanna • Szymańska Zofia • Śląską Mari • Śląski Andrzej • Ślósarczyk Klaudiusz • Ślósarczyk Sara • Ślósarczyk Zoe • Śniadowski Andrzej • Święcicka Jadwiga • Święcicka Władysława • Tabor Jolanta • Tabor Wojciech • Tajszerska Barbara • Talko Hanna • Tarasiewicz Wiktor • Tarkowska Felicja • Tarnowska Bożena • Tarnowska Małgorzata • Tatarczuk Kazimierz • Tomasik Irena • Tomaszewska Helena • Tomaszewski Artur • Tomaszewski Krzysztof • Tomaszewska Joanna • Tomaszewski Szymon • Tomaszewska Zuzanna • Tomaszewski M. • Tomaszewski Stanisław • Tomaszewski Włodzimierz • Tomaszewski Zdzisław • Traczydło Agata • Trojanowska Klajnert Ewa • Trybowski Antoni Stanisław • Tryc Zbysława • Tubylewicz-Workowa Krystyna • Tumidajska Anna • Turczyn Urszula • Turnogrodzki Tadeusz • Tuszyński Bogdan • TycJacek • Tyc Marcin • Ustaszewska Marianna • Utratna Helena • Uziak Marian • Verdan Daniel • Verdan Eliasz • Verdan Emma • Verdan Samuel • Wachowicz Barbara • Wahl Damasiewicz Irena • Wajrał Marian • Walaszewski Ż. E. • Wallasiewicz K. • Warska-Kurylewicz Wanda • Wasilewska Halina • Wasilewska Wioletta • Wasilewski J. • Wasilewski Piotr • Wasilewski Ryszard • Wasiluk Ewa • Waś Jan • Watteu Irena • Wawrzkiewicz Marek • Wawrzonek Roman • Wawrzyńczak Ewa • Wawrzyńska Beata • Wądołowski Stanisław • Weczek Maria • Welzandt Mieczysław • Wende Edward Joachim • Wenzel Alina • Węgier Katarzyna • Wielebnowski D. • Wielebnowski Jacek • Wielebnowski Jerzy • Wielebnowski Marek • Wielebnowski R. • Wielebnowski Zbigniew • Wiernicki S. • Wierzbicka Maria • Wilbik Maria • Wilga Grażyna • Wilowska Alicja • Winiarska Bronisława • Wisłowski F. • Wiszniewska Celina • Wiszniewska Maria • Wiszniewski Andrzej • Wiszniewski Tomasz • Wiśniewska Krystyna Romana • Wiśniewska Romualda • Wiśniewski Jacek • Wiśniewski Piotr • Włodarczyk Bogdan • Włodarczyk Danuta • Włodarczyk Maciej • Włodarczyk Maria • Wocieszek A. • Wodzyńska Teresa • Woinek Barbara • Woinicka Barbara • Wójcicki Adam • Wójcicki Bogusław • Wojciechowska Teresa • Wojciechowska Teresa • Wojcieszek A. • Wolak Jerzy • Wolak Joanna • Wolańska Zofia • Wolański Adam • Wolański Ryszard • Wolfag Antoni • Wołk Ojcumiła • Wołk-Jezierska Witomiła • Wołodzka A. M. • Wołyniec Czesława • Worotnicki Tadeusz • Wośniewska Lidia • Woźniak Barbara • Woźniak Julian • Wójcicka Teresa • Wrzosek Tadeusz • Wśniewska Barbara • Wyleżyńska Marianna • Wyleżyński Cezary • Wyrzykowski Jan • Wysocka Gabriela • Wyszyńska Anna • Zabierowski Jerzy • Zabłocki Michał • Zabłocki Wojciech • Zaborowska Joanna • Zacharska Całka Katarzyna • Zaciszna Mirosława • Zaczura Jan • Zadachowska Iwona • Zadachowski Grzegorz • Zajączkowski Jacek • Zajączkowski M. • Zalcer Joanna • Zaliński Eugeniusz • Zambrowicz Zofia • Zan Edward • Zarzycka Małgorzata • Zasztoft Ryszard • Zasztoft Tadeusz • Zasztowt Zygmunt • Zdanowicz Janusz • Zdanowicz Jarosław • Zelcer Joanna • Zielińska Barbara • Zieliński Stanisław • Zientalska-Drymała Danuta • Zimny Kazimierz • Złotnicki Zbigniew • Żabicki Jerzy • Żakowski Jan • Żbikowska Elżbieta • Żernicka Kazimiera • Żernicka-Krasicka Teresa • Żernicka-Rychlewska Jolanta • Żmijewska Zofia • Żmuda K. • Żmuda Krystyna • Żochowska Zofia • Żukowski Jacek • Żylak Andrzej • Żylak Teresa
Ilustracje:
wszystkie © Józef Wieczorek / za: www.blogjw.wordpress.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz